مطالب این موضوع:

متن نامه منسوب به امام رضا(ع)

سخنى درباره این نامه

حسین بن موسى و روایتِ از امامان

مزار امام زاده حسین از آغاز تا کنون

کتیبه بناى قدیم امام زاده حسین

پیدایشِ مزار امام زاده

ویرانى مزار در زلزله سال 1357 و نوسازى آن

ویژگیهاى بناى کنونى مزار امام زاده

سروده اى در ستایش حسین بن موسى الکاظم(ع)

===========================================

حسین بن موسى الکاظم علیهما السلام از جمله امام زادگانى است که مورخّان او را از فرزندانِ بلافصل امام کاظم (ع) دانسته اند و به گفته ایشان، از مقام بلندى برخوردار بوده است.

از امام جواد (ع) سئوال شد، کدام یک از عموهایتان نسبت به شما بهتررفتار کردند؟ فرمود: حسین. حضرت امام رضا (ع) فرمود: به خدا سوگند، فرزندم جواد درست گفته است؛ زیرا حسین نسبت به او خوش رفتارترین افراد بود.

ازحالات و زندگى نامه امام زاده حسین در کتابهاى انساب و تراجم موجود ذکر چندانى نشده و اطلاعاتى کافى در دست نیست، اما بر پایه تحلیلى که از رونوشت نامه منسوب به امام ابوالحسن الرضا (ع) به عمل آمده، تاریخ ولادتِ این امام زاده ، اواخر قرن دوم یعنى حدود سال 178 هـ. ق بوده است. نامه یادشده، متنى است که حضرت امام رضا (ع) آن را در شأن برادرش حسین بن موسى به والى طبس نوشته اند، و تاریخ نگارش آن و محاسبه سنِِّ حسین در هنگام مفقود شدن که در متن به آن اشاره شده و مدّت زمانى که متوارى بوده و مخفیانه به سر برده است، تاریخ ولادتِ او را روشن می سازد. ظاهراً حسین از آخرین فرزندان موسى بن جعفر(ع) و دوران کودکى و نوجوانى وى مصادف با ایام حکومتِ هارون الرشید و تاخت و تازهاى او بوده است.

در آن زمان ( اواخر قرن دوم هجرى ) که فرزندان على(ع) و شیعیان، سخت تحت تعقیبِ عمّالِ عباسى بودند، حسین بن موسى، با آن که نوجوانى بیش نبود، از ظلم و ستم خلفا امان نداشت، و همراهِ دیگر فرزندانِ موسى بن جعفر (ع) مدّتها متوارى بود و پنهان می زیست.

حضرت امام رضا (ع) ، همین که اطلاع یافتند حسین به جانب خراسان (طبس) آمده براى آگاه کردنِِ عامر بن زروامهر ( والى طبس ) که مورد اعتمادِ آن حضرت بود نامه اى به وى نوشتند، تا او را از ورودِ آن امام زاده آگاه سازند که مراقب باشد تا گزندى به وى نرسد.

براى آشنایى شما با متن نامه منسوب به امام، اینک ترجمه آن را به نظرتان مى رسانیم:

بسم الله الّرحمن الرحیم

از على بن موسى بن جعفر الرضا به عامربن زروامهر مرزبان طبسین :

سلام بر تو.

همانا ستایش مى کنم خداى را، آن که غیر از او خدایى نیست.

پروردگارا!

از تو می خواهم که بر محمد ( صلى الله علیه و اله وسلم ) ، بنده و پیامبرت درود فرستى.

ستایش، خداى یکتایى را سزاست که از همه جهانیان بی نیاز و همه به او نیازمندند.

خداى توانایى که از همه برتر است و بر آن چه که بخواهد تواناست.

خدایى که هر که از او یارى بخواهد او را یارى مى دهد و هر که به او پناه بَرَد او را پناه دهد.

حاکمِ همه حاکمان و پرورش دهنده همه پرورش دهندگان.

هیچ موجودى بر وجود مقدّسش پیشى نگرفته و هیچ چیز جایگزین او نمى باشد.

قلم بر حمد و ثنایش در گردش است.

... پس در پنهان و آشکار از نافرمانى او بپرهیزید.

اما بعد...

درمیان کارها، براى ما پیشآمدى روى داده و من در آن ناحیه بر هیچ کس جز تو اعتماد ندارم و آن این است که فرزندى از فرزندانِ قریش از عترت پیامبر (درود خدا بر او و خاندانش) مفقود شده و این موضوع حزن و اندوه مرا سبب گشته است.

این فرزند، حسین نام دارد، او نزدیک به بلوغ و در سن کودکانِ دوازده ساله است. رنگِ چهره اش گندم گون است و در سفیده چشم راستش نقطه قرمزى است، گونه هایش برجسته است و موهایش صاف، از زمانى که مفقود شده، نُه سال مى گذرد.

اطّلاع یافتم که او قصد آن ناحیه را که دروازه خراسان است، داشته و در آنجا ساکن است.

از تو مى خواهم که ازدوستانت کمک بخواهى و اقدام به یافتن این گمشده کنى و چنانچه او را یافتى ، پس از آ ن که صفات و نشانه هایش برایت مسلّم شد، مرا آگاه سازى.

از تو مى خواهم که نسبت به او نیکى و مدارا و ملاطفت نمایى تا خداوندى که برهمه ولایت دارد، او را به خانواده بزرگوارش که نگران هستند برگرداند و از راه بزرگوارى، کارهاى کوچک و بزرگى را که در آن ناحیه برایت پیش می آید براى من بنویس که اِنْ شاءالله تعالى مرا در انجام آن موفّق خواهى یافت و فرمان خداى عزّوجل را از یاد مبر که در سوره مبارکه نساء مى فرماید:

اِنَّ اللّهَ یأْمُرُکُمْ اَنْ تُؤَدُّوا الاَماناتِ اِلى اَهْلِها وَ اِذا حَکَمْتُمْ بینَ الناسِ اَنْ تَحْکُمُوا بالْعَدْلِ اِنَّ اللّهَ نِعِمّا یَعِظُکُمْ بِهِ اِنَّ اللهَ کانَ سَمیعاً بصیراً.

و پس از آن فرمود: ... وَ اُولِى الاَمْرِ مِنْکُمْ فَاِنْ تَنازَعْتُمْ فى شىءٍ فَرُدُّوهُ اِلَى اللهِ وَ الرَّسولِ .

و سلام و رحمت و برکات خدا بر تو و همه دوستانِ مسلمانت باد، آنان که فرمان هاى الهى را می شنوند و فرمانبردار خدا و رسولش ( صلى الله علیه و اله وسلم ) هستند.

این نامه در شعبان سال 199 هجرى قمرى نوشته شده است.

در موردِ اصل نامه منسوب به حضرت، مرحوم محمدرضا اظهرى که از نویسندگان اهلِ طبس بوده در مقاله خود چنین مى نویسد:

مطّلعین محلّى مدعی اند که اصل نامه نزدِ مرحوم میرزا غلامحسین متولّى که علاوه بر تولیتِ امام زاده از مردانِ فاضلِ طبس بوده و کتابخانه معتبرى نیز داشته است، مضبوط بوده که همواره آن را در صندوقى مقفّل نزد خود حفظ می کرده است، پس از مرگش، یکى از دوستانش که به قصد شرکت در مراسم عزادارى متولّى به طبس رفته، آن را از ورثه گرفته است تا به کتابخانه آستان قدس رضوى تسلیم کند، ولى نه خصوصیاتِ آن در دست است و نه از نامه مزبور در کتابخانه آستانه اثرى به دست آمده است. ولى سوادِ مکتوب در نزد بسیارى از علاقه مندان موجود است.

نگارنده سوادِ آن را در دیوانِ خطّىِ میرزا علىِ منشی باشی متخلّص به رشیدى مطالعه کرده است و او توضیح داده است که اصلِ آن را در خدمتِ میرزا غلامحسین متولّى زیارت کردم، پس از تقبیل، سوادِ آن را ضبط کردم.

سپس منشى باشى تمام نامه را در قصیده مفصّلى با 74 بیت به مطلعِ :

دانى چرا طبس به لغت باغِ گلشن است                چون بر امام زاده آزاده ،  مدفن است

به فارسى برگردانده است و این دیوان هم اکنون دردیهشک در تصرّفِ آقاى رشیدى نوه مرحوم منشى باشى است.

نسب شناسِ معروف ابو عبدالله بن طباطبا گوید:

گروهى هستند در طبس که می گویند ما از موسویان هستیم. آنها از اولاد مفقود هستند و لقبِ ( مفقود ) مربوط به گروهى از طالبیّین است که شناخته نشدند و اولادشان به فرزندِ فلان مفقود معروف شدند که در اینجا مقصود حسین بن امام موسى بن جعفر (ع) است.

از شواهدى که صحّتِ لفظ مفقود را نسبت به امام زاده حسین بن موسى (ع) تأیید میکند، همین نامه منسوب به حضرت امام رضا (ع) خطاب به حاکمِ طبس است در مورد برادرشان که به آن دیار آمده و در دو جاى این نامه حضرت کلمه ( مفقود ) را مرقوم فرموده اند.

دفتر مرحوم آیةالله العظمى نجفى مرعشى (قدس سرّه) درباره حسین بن موسى (ع) امام زاده طبس را در چند سطر مرقوم داشته است که خود نیز مؤیّدى دیگر است. ایشان نوشته اند :

آنچه از کتب انساب فراوان و مشجّرات برمی آید، آن است که این امام زاده، فرزند بلافصلِ موسى بن جعفر است و هیچ گونه تردیدى در این زمینه میان علماى علمِ نسب نبوده، جمعى از نسّابان، معتقد شده اند که نسل دارد و از دیرزمان در خود شهرستان طبس زندگى مى کردند.

جمعى از خاندانِ اهل بیت و فرزندانِ حضرت موسى بن جعفر (ع) که مخفیانه فرار کردند، به شیراز و ورامین و کاشمر و طبس پناه آوردند و در آن شهرستانها به وسیله عمّال نابکار مأمون به شهادت رسیدند و حسین بن موسى الکاظم (ع) به طبس پناه آورد و در آن شهرستان از دنیا رحلت نمود.

در این نظریه راجع به مقبره موجود در طبس آمده است:

اکثر ارباب تراجم و نسب و همچنین مرحوم آیت الله نجفى رحمة الله علیه معتقدند که همان امام زاده واجب التعظیم، حسین بن موسى الکاظم (ع) و برادرِ حضرت على بن موسى الرضا(ع) می باشد و از دیرزمان مورد توجه اهالى محترم و قاطبه ملّتِ ایران بوده است و محلِ برآوردنِ حاجات و نذورات و کرامات بوده و اینها همه دلیل بر صحّت و درستى این امام زاده مى باشد.